Osoby starsze powinny się odpowiednio przygotować do szczepienia. W naszym artykule przekazujemy garść informacji na temat poprawnego przygotowania do zabiegu oraz różnic, jakie występują między szczepionkami. O wszystkich wymienionych rzeczach warto pamiętać, idąc do lekarza!
W Polsce najczęściej mówi się o szczepionkach Pfizera, AstraZeneca oraz Moderna. Występują między nimi niewielkie różnice. Pfizer i Moderna oferują szczepionki genetyczne, które są oparte na mRNA. Zadaniem preparatów jest powielanie wybranych białek wirusa celem uzyskania odpowiedzi immunologicznej organizmu. Dzięki temu system odpornościowy wykształca przeciwciała i buduje naszą odporność. Tego typu szczepionki są niejaką nowością na rynku. W przeciwieństwie do tradycyjnych preparatów nie zawierają one inaktywowanych wirusów lub jego części. Szacuje się, że są bezpieczniejsze dla zdrowia. Pomimo tego, że szczepionki Pfizera i Moderny działają na podobnej zasadzie, to można między nimi dostrzec różnicę. Po pierwsze preparat Pfizera jest w 95% skuteczny, z kolei szczepionka Moderny w 94,5%. Po drugie różnią się one warunkami przetrzymywania. Pfizer musi być magazynowany w temperaturze od -90℃ do -60℃ przez maksymalnie 6 miesięcy. Przed użyciem może być chwilowo przetrzymywany w 2–8℃. Z kolei Moderna ma wyższą wytrzymałość. Zachowuje skuteczność już w temperaturze od -25℃ do aż 15℃, nie wpływają na nią także wyższe wartości (ok. 28℃), jeśli preparat jest przetrzymywany w takich warunkach nie dłużej niż 30 dni.
Z kolei AstraZeneca jest szczepionką wektorową opierającą się na wykorzystaniu innych fragmentów wirusów celem wywołania odpowiedzi immunologicznej przeciwko wybranemu wirusowi. Podobnie jak szczepionki Moderny czy Pfizera preparat jest stosunkowo nową technologią, tylko działającą na innej zasadzie. W przypadku AstraZeneca w szczepionce znajduje się nieaktywna cząstka adenowirusa, który wywołuje przeziębienie u szympansów. Jest on wektorem, na którym przenosi się część białka SARS-CoV-2. Następnie preparat wywołuje odpowiedź autoimmunologiczną organizmu. Tego typu szczepionki są dużo tańsze w produkcji, poza tym łatwo je przechowywać, ponieważ ich skuteczność zachowuje się przez 6 miesięcy w temperaturze magazynowania 2–8℃.
W dniu szczepienia należy zachowywać się tak jak zawsze. O poranku zaleca się zjeść lekkie śniadanie oraz wziąć przyjmowane leki. Niestety, wielu seniorów na szczepienie przychodzi na czczo, co jest niewskazane, ponieważ może dojść do zmiany ciśnienia lub zasłabnięcia, nie wskutek przyjęcia szczepionki, a zwyczajnej hipoglikemii.
Pamiętaj, aby ubrać się wygodnie. Nie zaleca się koszul z mankietami, krawatów, garniturów czy żakietów. Zazwyczaj i tak trzeba je ściągnąć w gabinecie, a to tylko wydłuża czas przygotowania do iniekcji. Szczepionka podawana jest w ramię, więc ubrania muszą być elastyczne, tak aby łatwo można było w nich podwinąć rękaw. To tyle z tego, co należy zrobić w domu.
Przed wyjściem poleca się sprawdzić niezbędne dokumenty i akcesoria. W torebce powinien się znaleźć dowód osobisty, spis zażywanych leków, a także okulary, jeśli pacjent słabo widzi. Przed szczepieniem niezbędne jest wypełnienie ankiety kwalifikującej do zabiegu, która składa się z kilkudziesięciu pytań. Jeśli istnieje taka możliwość, można ją pobrać ze strony internetowej www.pacjent.gov lub z punktu szczepień. Spis leków jest przydatny, gdy nie mamy zabiegu w naszej placówce, wówczas każdy lekarz kwalifikujący do szczepienia może spojrzeć na listę i ocenić, czy istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania.
Jeśli zapisywaliśmy się wcześniej na szczepienie, to obowiązkiem placówki jest określić datę i godzinę zabiegu. Pacjent musi jedynie podać numer telefonu stacjonarnego i komórkowego. W tej sytuacji polecany jest numer komórkowy, ponieważ do zakwalifikowanych pacjentów wysyłane są SMS-y przypominające o dacie szczepienia. Jeśli nie mamy telefonu komórkowego, warto podać numer najbliższego członka rodziny.
>> Zobacz też: Badania po 50 roku życia. Sprawdź, jakie należy wykonać?
Dla własnego bezpieczeństwa po zabiegu należy pozostać w przychodni około 15 minut. Niestety starszy organizm różnie reaguje na szczepionkę, a szybka pomoc jest w tym przypadku nieoceniona. Co więcej, w dniu szczepienia nie planujemy żadnych prac na zewnątrz związanych z jakimkolwiek wysiłkiem. Organizm musi odpocząć. Najczęściej obserwowanymi dolegliwościami po przyjęciu szczepionki są ból ręki, dyskomfort, lekkie osłabienie, bóle mięśni i stan podgorączkowy. W tym czasie nie warto panikować. Jeśli ból jest dotkliwy, zaleca się przyjmować paracetamol. Gdy objawy nie miną po 24–48 godzinach, należy udać się do lekarza.
